Eén van de speerpunten van de nieuwe erfgoedbeweging Soennes & Swaerdes is de bewaring en zo mogelijk de (vrijwel utopische) instandhouding van het Zutendaals dialect.
Waar omtrent de schrijfwijze van de Nederlandse taal weinig of geen discussie is (de Taalunie beslist hier namelijk over), staat de schrijfwijze van vele dialecten regelmatig wél ter discussie. Ook die van het Zutendaals.
In 1982 werd door de gemeente de schrijfwijze van het Zutendaals, dat door de Zutendaalse heemkring en de heemkundige dienst werd uitgewerkt, bevestigd als officiële schrijfwijze.
Bij de ontwikkeling van de schrijfwijze werd destijds niet over één nacht ijs gegaan. Zo kreeg Jos Bamps, afgestudeerd als regent Nederlands-Engels, zoon van twee autochtone, dialectsprekende ouders èn zelf opgevoed in het Zutendaals, de opdracht om een dialectschrijfwijze voor het Zutendaals te ontwerpen. Via een BTK-project moest hij die klus klaren in één jaar. Het uitgangspunt was dat de schrijfwijze dicht moest aanleunen bij het gekende schriftbeeld van het Nederlands en dat de gebruiksdrempel (lezen en schrijven van teksten in het Zutendaals) zo laag mogelijk moest gehouden worden.
Jos Bamps volgde een gedegen cursus dialectologie aan het Postuniversitair Centrum in Diepenbeek, raadpleegde talrijke werken terzake en baseerde uiteindelijk de spelling op die van het Genker dialect, opgesteld door de befaamde dialectoloog Prof. J. Goossens. Het Genker is het enige dialect dat enigszins aansluit bij het Zutendaals.
In September 1982 werd de schrijfwijze voorgesteld en unaniem goedgekeurd door de voltallige heemkring en de gemeente. Van 1982 tot 1984 werden 18 artikels in het heemkundige tijdschrift Stoppels hieraan gewijd en maakte de bevolking met mondjesmaat kennis met de schrijfregeltjes in de artikelenreeks “Ken Je ZutenTaaltje” (*). In tussentijd werd, steeds na rijp beraad, hier en daar een minimale aanpassing doorgevoerd en tot op de dag van vandaag wordt de schrijfwijze door de gemeente, de erfgoedbeweging Soennes & Swaerdes en meerdere dialectschrijvers gebruikt.
Vermits taal nu eenmaal stoelt op conventie, werd de schrijfwijze op 21 december 2020 door het college van burgemeester en schepenen officieel herbevestigd. Een beknopt overzicht van de voornaamste klanken vind je hiervolgend, evenals de gebundelde artikelenreeks Ken Je ZutenTaaltje uit 1982-’84.
_____
(*) Ken je ZutenTAALtje in Stoppels – Jos Bamps
