| KLINKERS a klats (geut) aa aad (oud) ê vêts (pluisje) e Ziettendel (Zutendaal) ae aerem (arm) ee reek (riek) èè rèèk (hark) è mèsse (huismussen) i grinse (huilen) ie kiekke (kijken) ieh iehs (ijs) o vors (nok) ao waoter (water) ô(*) ônner (onder) oe oech (u) oeh sloehg (sloeg) ü nüd (nood) uu huus (huis) | TWEEKLANKEN aj sajs (saus) aoi of aoj slaoi, slaoj (sla) aei maei (mei) aej maej (maai) êi hêi (heide) èi hèie (vandaag) èij hèij (hier) oei poeier (poeder) oehj tegoehj (goed) ui kuil (kuil) uiw nuiw (nieuw) uihw nuihw (nu) |
De doffe e kan (moet) op een aantal plaatsen vervangen worden door een weglatingsteken, voornamelijk op plaatsen waar het schriftbeeld te nauw aansluit bij een Nederlands woord dat een andere betekenis heeft, bv.: ‘n i.p.v. en (‘n klats koffie i.p.v. en klats koffie). Wanneer er (zo goed als) geen verwarring kan ontstaan, moet de e gebruikt worden, bijvoorbeeld in ‘jaeskes’ (jasjes).
In het woord Ziettendel kan verwarring zijn bij de tweede doffe e. Ziettendel mag dus ook als Ziettend’l geschreven worden. Dit is echter niet aan te raden vermits we zo weinig mogelijk gebruik wensen te maken van extra leestekens en accenten. Ziettendel wordt soms ook als Ziettendaol (met de nadruk op daol) geschreven of uitgesproken (vooral door niet-Zutendalenaren). Dit wordt niet als fout gezien, maar de voorkeur gaat uit naar Ziettendel (nadruk op Zie).
Die oa of ao … het is een vraag die wel eens wordt voorgelegd.
De schrijfwijze van een taal blijft natuurlijk een kwestie van conventie en die aoaoaoaoa was bij de keuze van ao in het Ziettendels vooral een aanvoelen. De mensen van de Van Veldekekring hadden indertijd, toen de algemene dialectschrijfnorm werd vastgelegd, denkelijk niet kunnen bevroeden dat het Engels ooit de belangrijkste taal zou worden, ook in onze contreien.
In het Engels wordt de oa in de meeste gevallen uitgesproken als oow (goat, road, upload, enz.), op enkele uitzonderingen na zoals boar bvb.
Dat is in feite de voornaamste reden waarom de toenmalige cultuurrraad en heemkring de keuze hebben gemaakt voor ao. Een tweede reden is het feit dat Prof. Goossens, die het Genker destijds in een schrijfwijze goot, ook ao gebruikte. En vermits het Genker het enige dialect is waar het Zutendaals enigszins bij aanleunt, vond men het ook raadzaam de professor hierin te volgen.
Ziettendel ligt op het kruispunt van “het Maasland“, “de hoge Kempen” en “de Leem“. Hier komen erg verschillende dialecten samen. De Limburgse dialectkring heeft bij de opstelling van de algemene schrijfwijze ook veel compromissen, tussenoplossingen en rare conventies moeten sluiten, vooral omdat het Limburgs niet in één schrijfwijze te vatten is. De beste oplossing is natuurlijk het fonetisch schrift, maar dat kan lang niet door iedereen (vlot) gelezen worden.
